Beknopte analyse van regeerakkoord-BDW-Bouchez door het ABVV

Het regeerakkoord-De Wever is een koude douche voor wie werkt, voor wie van een uitkering leeft en bovenal voor vrouwen. De sterkste schouders blijven daarentegen netjes uit de wind. Hieronder een analyse in vogelvlucht.

Aanpak langdurig zieken

Het regeerakkoord-De Wever plant een harde aanpak van langdurig zieken. Mensen zonder arbeidscontract maar met “arbeidspotentieel” worden verplicht zich in te schrijven als werkzoekende, en de sancties worden opnieuw strenger. Dit beleid lijkt vooral gericht op besparingen en het snel terugsturen van zieken naar de arbeidsmarkt, zonder rekening te houden met hun gezondheidstoestand en noden.

De achterliggende visie van de rechterzijde is gekend: langdurig zieken worden gezien als een kost en niet als mensen die tijd en zorg nodig hebben om te herstellen. Nochtans zijn velen ziek geworden door slechte werkomstandigheden, hoge werkdruk of burn-out. Hen dwingen om te werken zonder duurzame re-integratie zal hun situatie alleen maar verergeren.

Buitenlands beleid

Hierover blijft het regeerakkoord vrij vaag. In het oog springt de besparing van 25 procent op het budget van ontwikkelingssamenwerking.

Het regeerakkoord van de regering-De Wever heeft een sterk eenzijdige economische visie op Europa, waarbij de nadruk bijna volledig ligt op competitiviteit, productiviteit en deregulering ten gunste van bedrijven. Sociale aspecten worden nauwelijks geconcretiseerd. Dit is een gemiste kans om van de EU niet alleen een sterke, maar ook een sociaal rechtvaardige Unie te maken.

Koopkracht

De koopkracht van wie werkt zou moeten stijgen door de verhoging van de belastingvrije som en door hogere minimumlonen. Dat zijn positieve elementen, maar omdat de verhoging van de belastingvrije som voor iedereen geldt, is dit een zeer dure maatregel die ook hoge lonen ten goede komt.

De regering-De Wever houdt vast aan de loonnormwet van 1996, waardoor vakbonden voor werknemers geen betere lonen kunnen onderhandelen. Dit betekent dat lonen kunstmatig laag worden gehouden, zelfs in sectoren waar er economische ruimte is voor opslag. 

De automatische indexering van lonen en uitkering zou op termijn in vraag gesteld worden. Als de sociale gesprekspartners er niet in slagen om tegen eind 2026 een advies uit te werken over een hervorming van de index, kan de regering eenzijdig ingrijpen en het systeem afbouwen.

Sterkste schouders, zwaarste lasten

Van het principe “de breedste schouders dragen de zwaarste lasten” is in het regeerakkoord van de regering-De Wever geen sprake. Vooral werknemers en uitkeringsgerechtigden staan in het oog van de storm, terwijl bedrijven en grote vermogens grotendeels gespaard blijven.

Op werknemers en uitkeringsgerechtigden wordt voor maar liefst 8,7 miljard euro bespaard. Beroepsactieven krijgen er iets bij via een fiscale hervorming van 3,5 miljard euro, maar dit geldt niet voor gepensioneerden, werkzoekenden en langdurig zieken. De meest kwetsbaren krijgen de volle lading.

Tegelijkertijd krijgen bedrijven 1,72 miljard euro bijkomende steun, zonder dat daar garanties voor jobcreatie tegenover staan. Grote vermogens betalen slechts 1,42 miljard euro en fraudeurs krijgen amnestie om hun zwart geld wit te wassen; terwijl 2,3 miljard euro wordt bespaard op werkzoekenden.

Tot zo ver de eerlijke verdeling van de lasten.

Arbeidsmarkt

Het arbeidsmarktbeleid van de regering-De Wever legt de nadruk op meer flexibiliteit en harder werken voor werknemers, zonder dat daar voldoende sociale bescherming of overleg tegenover staat. Dit regeerakkoord lijkt rechtstreeks uit de programma’s van MR en N-VA te komen, met eenzijdige maatregelen die vooral werkgevers bevoordelen en werknemers kwetsbaarder maken.

De maatregelen duwen werknemers richting langere en onzekerdere werkuren, waardoor de druk op de ziekteverzekering verder zal toenemen. Sociale akkoorden worden zonder overleg gewijzigd en uitgehold, waardoor vakbonden minder mogelijkheden hebben om afspraken te maken of compensaties te eisen. Meer nadruk op individuele onderhandelingen tussen werknemer en werkgever verzwakt de positie van werknemers. Dit druist in tegen recente rechtspraak van het Europees Hof van Justitie, dat erkent dat werknemers de zwakkere partij zijn in arbeidsverhoudingen.

Beperking werkloosheidsuitkering in de tijd

De regering-De Wever kondigt aan de werkloosheidsuitkeringen te beperken tot twee jaar. Dit betekent dat meer dan 120.000 mensen het lopen hun uitkering te verliezen. Deze mensen gaan niet automatisch werk vinden. Deze rechtse symboolmaatregel leidt enkel tot meer onzekerheid en een hoger armoederisico. Bovendien wordt de uitkering sneller afgebouwd (degressiviteit).

De regering presenteert dit als een noodzakelijke besparing, maar er worden geen structurele oplossingen geboden om mensen duurzaam aan werk te helpen. In plaats van te investeren in jobcreatie, opleiding en begeleiding, worden werkzoekenden vooral financieel bestraft.

Klimaat, energie en mobiliteit

Het is positief dat klimaatdoelstellingen behouden blijven. De regering stelt de Europese klimaatdoelen voor 2030 en 2050 niet in vraag en erkent de noodzaak van een duurzame transitie.

De negatieve elementen zijn:

• Geen duidelijke doelstelling in CO₂-reductie;
• Weinig concrete maatregelen en geen plan voor een rechtvaardige transitie of werknemersinspraak;
• Eenzijdige focus op technologie als oplossing, zonder sociaal overleg of aandacht voor werknemers;
• Geen bescherming van werknemers tegen klimaateffecten;
• Enzovoort.

Het energiebeleid van de regering-BDW-Bouchez legt te veel nadruk op kernenergie en marktwerking, terwijl structurele oplossingen voor energiearmoede en publieke controle over energie ontbreken. Consumenten krijgen enkele beschermende maatregelen, maar bedrijven worden bevoordeeld zonder sociale voorwaarden.

Het mobiliteitsbeleid zoals het wordt aangekondigd in het regeerakkoord combineert enkele positieve stappen voor het openbaar vervoer, maar legt de nadruk op privatisering, hogere kosten voor reizigers en onzekerheid voor spoorpersoneel. Werknemers en lage inkomens dreigen de dupe te worden, terwijl dure infrastructuurprojecten en fossiele salariswagens bevoordeeld worden.

Pensioenen

De pensioenplannen van de regering-De Wever treffen werknemers en ambtenaren hard en zorgen voor meer onzekerheid, vooral voor vrouwen en mensen met een atypische loopbaan. Het komt neer op langer werken voor minder pensioen, met besparingen die vooral de zwaksten treffen.

Vrouwen en ambtenaren worden het hardst getroffen, terwijl zelfstandigen en hogere inkomens grotendeels worden gespaard. Het is een pure besparingsoperatie, terwijl de pensioenen in ons land al bij de laagste zijn in heel Europa.

Vrouwen in de vuurlijn

Als gevolg van de toegenomen flexibilisering en de gelijktijdige vermindering van beschermings- en controlemechanismen voor deeltijds werk, lopen vrouwen op de arbeidsmarkt een nóg groter risico op uitsluiting, ongelijke behandeling en discriminatie.

Bijvoorbeeld:

• Verbod op nachtwerk wordt afgeschaft. De distributiesector is een overwegend vrouwelijke sector;
• Afschaffing verplichte sluitingsdag, waardoor de werkdruk verder toeneemt, terwijl vrouwen nu al oververtegenwoordigd zijn bij langdurig zieken;
• Veralgemenen van flexi-jobs naar alle sectoren riskeert een grote impact te hebben in sectoren als de zorg, het onderwijs, de kinderopvang;
• De loopbaanvoorwaarde voor het recht op landingsbanen wordt opgetrokken van 25 naar 35 jaar, waar veel vrouwen nooit aan geraken;
• De toegang tot het minimumpensioen zal worden berekend op basis van de effectieve prestaties. We weten dat vrouwen hier de dupe van zijn;
• Afschaffing van het overlevingspensioen en het echtscheidingspensioen;
• Enzovoort.

De hervorming van de wet die abortus decriminaliseert, belandt bovendien terug in de frigo.

Armoedebestrijding

In plaats van armoede structureel aan te pakken, kiest de regering-De Wever voor een harde en controlerende aanpak die de zwaksten in de samenleving nog verder in de problemen duwt. De focus ligt niet op ondersteuning, maar op dwang en sancties.

Lees de volledige analyse van het ABVV

Surf naar de website van het ABVV: regeerakkoord doorgelicht